Trên con đường quê vắng lặng, cả gia đình người nam nhân đi đường cùng với chú lừa nhỏ đều im lặng, không ai nói lời nào.
Tiếng vó ngựa "tách tách, tách tách" hòa cùng âm thanh bánh xe lăn trên con đường đất vang lên. Người nam nhân vô thức quay đầu nhìn lại, thấy một vị công tử tuấn tú đang đánh xe ngựa từ phía sau tới gần.
Khi xe ngựa đến gần con lừa nhỏ, vị công tử ấy liền kéo dây cương, làm xe ngựa tức thì dừng lại.
Vị công tử tuấn tú cười hỏi:
"Xin hỏi lão hương, có phải đi Trân Nguyên là theo con đường này chăng?"
Người nam nhân ngây người một thoáng, nhưng không đáp lời.
Người nữ nhân thấy chồng mình như vậy, đành mỉm cười trả lời thay:
"Đúng vậy, công tử định đến Bạc Châu ư?"
Vị "công tử" đáp:
"Đúng vậy, ta cùng tiểu muội đi thăm bằng hữu, sợ rằng lỡ đi sai đường."
Người nữ nhân đáp:
"Không sai đâu, cứ đi dọc theo con đường này về hướng tây nam, đến phía trước gặp quan đạo thì cứ đi thẳng về hướng tây là được. Chỉ là trên đường quê này nhiều ngã rẽ, các vị chớ đi nhầm."
Vị "công tử" che trán nhìn về phía trước, lúc này màn xe được vén lên, một vị "tiểu lang quân" thanh tú bước xuống.
"Ca ca, huynh nhất định phải nhớ lời vị đại nương này, chớ lại đi sai đường, để chúng ta lỡ mất nơi nghỉ chân. Ta không muốn ngủ lại nơi hoang dã đâu!"
"Tiểu lang quân" vừa mở miệng, giọng nói đã dịu dàng, mềm mại như nước, khiến người nữ nhân giật mình nhận ra, vị "tiểu lang quân" này chính là "tiểu muội" mà công tử vừa nhắc đến.
Người nữ nhân lặng lẽ quan sát, trong lòng thầm khen ngợi:
"Nhìn huynh muội nhà người ta mà xem, dung mạo quả thực đẹp đẽ phi thường! Đây chính là nhân trung long phụng chứ chẳng sai!"
Vị "công tử" nghe "muội muội" nói vậy, dường như trở nên lưỡng lự:
"Vậy làm sao bây giờ, ta vốn không rành đường lối mà."
Vị "muội muội" xinh đẹp liền quay sang người nữ nhân, mỉm cười ngọt ngào:
"Đại nương, các vị cũng đến quan đạo phải không? Ca ca ta không rành đường, liệu có thể đi cùng các vị đến quan đạo được không?"
Người nữ nhân nghe hỏi, liếc nhìn chồng, rồi trả lời:
"Ta thấy hai vị nói giọng Quan Thoại, hẳn không phải người ở đây?"
Vị "muội muội" mỉm cười nhìn về phía "ca ca":
"Ca ca ta vừa từ kinh thành đến."
Nghe vậy, người nữ nhân dường như thả lỏng hơn đôi chút:
"Đã vậy, chúng ta cùng đi một đoạn, ta sẽ dẫn đường đến quan đạo phía trước."
Huynh muội hai người nghe vậy liền nhìn nhau cười. Vị "muội muội" nói:
"Hay là đại nương cùng đệ đệ lên xe ngựa của chúng ta, để đại thúc cưỡi lừa đi trước dẫn đường, như vậy mọi người có thể đi nhanh hơn."
Người nữ nhân vừa nghe, trong lòng vui mừng khôn xiết. Vì muốn giữ sức cho chú lừa nhỏ, họ chỉ để con mình ngồi trên lưng lừa, còn hai phu thê phải đi bộ suốt chặng đường. Dù không quá mệt nhọc, nhưng nghĩ tới đoạn đường dài phía trước, nay được đi nhờ xe để tiết kiệm sức lực, nào có lý do mà từ chối?
Ngay sau đó, họ liền lên xe ngựa.
Huynh muội hai người kia thực chất là Khuất Nguyên Đình và Từ Linh Phủ cải trang mà thôi.
Bên trong xe, cậu bé với mái tóc buộc chỏm, đôi mắt đen láy cứ tò mò đảo quanh nhìn Từ Linh Phủ. Từ Linh Phủ liền mỉm cười rạng rỡ.
Người nữ nhân thấy nàng hòa nhã thân thiện, trong xe lại chỉ có mẹ con mình và cô nương xinh đẹp này, nên cũng dần thoải mái hơn.
Hai người trò chuyện dăm ba câu về thời tiết, rồi Từ Linh Phủ cố ý lái câu chuyện về phía đối phương:
"Đại nương, gia đình các vị định đi đâu vậy?"
Người nữ nhân nhìn ra ngoài cửa sổ, thuận miệng đáp:
"Trạch Thành."
“A, Trạch Thành có gì thú vị không?” Từ Linh Phủ với dáng vẻ ngây thơ, ánh mắt lộ vẻ tò mò.
Người nữ nhân nghe vậy liền lắc đầu, trong lòng nghĩ thầm: Bọn tiểu thư con nhà giàu chẳng hiểu nỗi khổ nhân gian, cứ ngỡ ai đi xa cũng là để vui chơi. Ngoài miệng đáp: “Không biết, dù sao cũng không phải đi chơi.”
Linh Phủ thấy giọng điệu bà ta mang vẻ sầu muộn, liền hỏi: “Đại nương sao lại thở dài? Ra ngoài nên vui vẻ mới phải chứ.”
Ánh mắt người nữ nhân từ ngoài cửa sổ thu lại, rơi xuống mũi giày mình: “Làm sao mà vui được, ly hương biệt quán…”
Linh Phủ lập tức nắm lấy trọng điểm: “Ly hương biệt quán? Vì sao lại phải rời xa quê nhà?”
Người nam nhân cưỡi con lừa xanh bên ngoài xe liền “khụ khụ” hai tiếng, như để nhắc nhở điều gì.
Không nhắc thì thôi, nhắc một tiếng lại kích thích phản ứng ngược của nữ nhân. Bà ta hướng ra ngoài cửa sổ hét lên: “Ngươi ‘khụ khụ’ cái gì? Sắp đi rồi, chẳng lẽ không để ta nói vài câu?!”
Bà ta quay đầu, tức giận nhìn Linh Phủ: “Đừng để ý đến hắn, người nhà ta thì rụt rè, nhút nhát như chuột. Chúng ta đây là đang bỏ trốn, hắn sợ ta nói ra bị người biết.”
Linh Phủ hỏi: “Vì sao phải bỏ trốn? Có phải là bị thù gia truy sát?”
Nữ nhân lắc đầu: “Không phải, là sợ quan phủ truy bắt.”
Linh Phủ nghe xong liền ngẩn người, ánh mắt lộ vẻ nghi hoặc.
Nữ nhân thấy sắc mặt nàng, liền giải thích: “Hài tử, đừng nghĩ sai. Chúng ta không làm chuyện phạm pháp. Chỉ là ngươi còn nhỏ, hẳn được nuông chiều, không hiểu chuyện ngoài kia. Chúng ta đây bị gọi là đào hộ, cũng gọi là lưu dân, quan phủ biết được thì sẽ bắt giữ.”
Linh Phủ dần hiểu ra. Những ngày qua, nhờ được giảng giải sơ lược về các chính sách cơ bản của Đại Tuyên, nàng đã hiểu được phần nào cách xã hội này vận hành.
Dân chúng đối với quốc gia giống như bầy cừu. Tình trạng lý tưởng là bầy cừu này gặm cỏ trên mảnh đất cố định, được người chăn (quan địa phương) định kỳ xén lông.
Nhưng bởi nhiều nguyên nhân, như tham quan ô lại, địa chủ ác bá hoặc các loại thiên tai, bầy cừu bị xén quá đau, quá trọc, liền muốn bỏ chạy. Một số con cừu từ đầu đã không chịu bị xén lông, lại càng muốn chạy xa hơn.
Nhưng với quốc gia – người chăn cừu lớn này, cừu chạy hết thì lấy gì ăn? Vì thế tất yếu phải áp dụng một loạt biện pháp để kiểm soát sự lưu tán của bầy cừu. Đại Tuyên, cũng như các triều đại trước, thực hiện quản lý hộ tịch nghiêm ngặt, ra khỏi nhà trên 100 dặm đều phải xin giấy phép từ quan phủ. Nếu không, bị bắt sẽ bị trừng phạt.
Bởi vì, cừu đều chạy hết rồi thì còn ai để xén lông đây?
Những trường hợp như gia đình nữ nhân này, cả nhà bỏ trốn, trên khắp cả nước không phải hiếm. Một trong những nhiệm vụ trọng yếu của quan địa phương chính là “quát hộ” – thông qua kiểm tra hộ khẩu để phát hiện và đưa những người trốn thoát trở về quê cũ hoặc tái nhập hộ khẩu tại chỗ.
Nếu một nơi có số lượng hộ trốn thoát quá mức, quan địa phương sẽ bị xử phạt nặng – dẫu sao được giao chăn cừu mà lại để cừu chạy mất, chẳng phải thất trách sao?
Chỉ nghe nữ nhân than: “Nhà ta vốn có ruộng đất ở đây, nhưng bị hào cường địa phương để ý. Lý chính dẫn người đến, bắt chúng ta bán đất rẻ cho nhà giàu.”
Linh Phủ hỏi: “Nếu là lý chính bức bách, sao không kiện lên quan phủ?”
Nữ nhân cười chua chát: “Lý chính… hắn là họ hàng nhà ta. Ai, hắn cũng là bất đắc dĩ thôi. Ngay cả mấy chục mẫu ruộng nước tốt nhất của nhà hắn cũng không giữ nổi. Lý chính trước không nghe lời, liền c.h.ế.t bất minh trong nhà.”
“Ngươi nói kiện lên quan phủ? Ở đây, quan phủ với nhà giàu là một phe. Muốn kiện sao? Cửa quan còn vào không được, không khéo ngay tại cửa đã bị sai dịch đánh cho sống dở c.h.ế.t dở. Nơi này thật không thể ở nổi nữa.”
Linh Phủ suy nghĩ một chút rồi hỏi: “Chẳng lẽ quan viên trong huyện này người nào cũng đều tồi tệ như vậy?”
Nữ nhân đáp: “Nói vậy thì cũng không đúng. Ví dụ như vị huyện lệnh mới tới kia, nghe nói là người tốt. Vừa nhậm chức đã cho vay lương thực, nhà ta cũng tới lĩnh.”
Linh Phủ: “…”
Lĩnh xong liền chạy luôn sao, đại nương?
Cho ngươi vay lương thực là để thu lại vào mùa thu! Ai cũng như các ngươi, vậy thì chờ Tưởng huyện thừa mùa thu không thu được lương, chỉ có mà chờ bị hỏi tội thôi!
