Đạo diễn bị Ninh Tuyết quấy rầy đến mức đầu óc quay cuồng, không còn cách nào khác ngoài việc phải nhượng bộ. Trong lòng ông ta lo ngay ngáy, sợ rằng nếu cứ để cô ta làm ầm lên, chẳng những ảnh hưởng đến tiến độ quay phim mà còn khiến Giám đốc Lý phật ý. Cả Ninh Tuyết lẫn Giám đốc Lý, bên nào ông ta cũng không dám đắc tội. Sau cùng, đành phải gật đầu đồng ý với yêu cầu của cô ta, vội vàng chạy đi tìm trưởng làng, mong ông ấy giúp thu xếp một ngôi nhà bỏ trống nào đó để Ninh Tuyết có thể ở tạm.
Trưởng làng tỏ ra rất nhiệt tình, vừa nghe đã cười hiền hậu đáp:
“Trước đây các anh bảo muốn tìm một ngôi nhà cũ bỏ hoang để quay phim, chúng tôi cũng đã dọn dẹp sẵn rồi. Nếu cần, tối nay có thể vào ở luôn.”
Nói rồi ông ngập ngừng một chút, ánh mắt mang theo ý nhắc nhở:
“Chỉ là dù sao cũng là nhà cũ, điều kiện không hơn nhà xưởng bao nhiêu đâu.”
Tốt hay không giờ chẳng còn quan trọng, quan trọng là đó là lựa chọn của Ninh Tuyết. Đạo diễn vội vàng cảm ơn rối rít, không dám chậm trễ.
Tranh thủ trước khi trời tối hẳn, mọi người trong đoàn phim bắt đầu chọn phòng. Cách chia nhóm vẫn như tối qua lúc ở khách sạn, Lục Thải Vi vẫn ở cùng hai anh em nhà họ Lê.
Căn nhà xưởng tạm dùng làm nơi ở chỉ có một phòng đơn, được dựng bằng thép nhựa đơn sơ, nhưng bên trong đã được người dân trong làng lau dọn sạch sẽ. Tuy không thể gọi là tiện nghi, nhưng ít ra cũng có thể ở tạm qua đêm.
Lê Tri vừa bước vào phòng đã lập tức tháo chiếc gương treo trên tường xuống, dùng một miếng vải bọc kỹ lại rồi nhét sâu vào gầm giường. Căn phòng vuông vức, không có góc c.h.ế.t hay nơi nào có thể giấu đồ, cô kiểm tra một lượt rồi mới yên tâm — ít nhất thì không sợ nửa đêm bất ngờ lại mọc ra một cái gương khác.
Bên ngoài sân nhà xưởng, đoàn phim treo đèn, ghép mấy cái bàn dài lại với nhau. Khi trưởng làng dẫn người mang đến mấy thùng thức ăn nóng hổi, mọi người — mấy chục người cả thảy — đã bắt đầu tụ tập ngồi ăn chung, khung cảnh ấm cúng lạ thường.
Trưởng làng và hai cụ ông khác cũng được mời ở lại dùng bữa. Thậm chí, họ còn mang ra cả vò rượu quý, được cất giữ bao năm trong nhà. Trưởng làng nâng chén, đôi mắt già nua đỏ hoe khi nhìn đám thanh niên trẻ tuổi đang ríu rít trò chuyện:
“Làng Tống Thân chúng tôi đã bao năm rồi không còn cảnh đông vui như thế này nữa. Cảm ơn các bạn đã đến! Hoan nghênh các bạn!”
Đồ ăn do các cụ già trong làng tự tay chuẩn bị, chẳng phải cao lương mỹ vị, nhưng chỉ cần nhìn vào lượng thịt cá trong mâm cũng đủ thấy được lòng hiếu khách. Nào là chân giò hầm mềm, nào là thịt kho đậm đà — tất cả đều mang hương vị của những bữa tiệc cưới ở quê ngày xưa, khiến người ta vừa ăn vừa có cảm giác bồi hồi.
Lục Thải Vi nhìn ba ông lão tóc bạc phơ đang ngồi đối diện, trong lòng không khỏi thấy áy náy. Cô nhẹ nhàng hỏi:
“Trưởng làng, sống ở đây không tiện đi lại, lại thiếu cơ sở y tế. Các ông đều đã lớn tuổi, sao không chuyển lên thành phố sống với con cháu cho tiện bề chăm sóc?”
Khi đoàn phim mới đến làng vào chập tối, họ đã nhận ra một điều rất kỳ lạ — cả làng chỉ toàn người già, không hề thấy bóng dáng của người trẻ tuổi nào. Cả hệ thống nước sinh hoạt cũng chưa được lắp đặt hoàn chỉnh, nước uống hằng ngày phải gánh từ giếng lên. Một nơi như vậy, liệu có thể thực sự là “quê hương yên bình” như lời đồn?
Trưởng làng lặng lẽ uống một ngụm rượu, đôi mắt đục ngầu như phủ lớp bụi thời gian, mí mắt chùng xuống:
“Cũng từng lên thành phố rồi, nhưng sống không quen… Ở đó ồn ào, chật chội, không hợp. Chúng tôi vẫn thấy quê nhà là tốt nhất.”
Lê Tri đột nhiên buông đũa, giọng đều đều vang lên giữa không khí đang dần yên tĩnh:
“Trưởng làng, làng mình tên là Tống Thân, có ý nghĩa gì đặc biệt không ạ?”
Tên làng xưa nay thường được đặt theo họ tộc hay địa danh — như Lưu Gia Thôn hay Quan Bình Thôn. Cái tên “Tống Thân” nghe lạ lẫm, tựa như ẩn chứa điều gì đó sâu xa.
Một nhân viên đoàn phim ngồi gần đó cũng tò mò, chen vào hỏi:
“Tống thân nghĩa là tiễn người đi lấy chồng đúng không ạ? Có phải ngày xưa làng mình thường tiễn con gái đi lấy chồng nên mới có tên đó?”
Hai ông cụ già ngồi cạnh trưởng làng chợt dừng đũa, thần sắc biến đổi rõ rệt. Họ không trả lời, chỉ lặng lẽ cúi đầu, vẻ mặt đầy né tránh như không muốn nhắc tới chuyện cũ.
Trưởng làng khẽ nhấp rượu, chậm rãi lên tiếng, giọng khàn đặc như vướng một lớp bụi dày của thời gian:
“Cái ‘thân’ trong Tống Thân Thôn này… không phải là ‘thành thân’, mà là ‘thân nhân’.”
“Thân nhân?” — nhân viên nọ càng nghe càng rối: “Ý ông là tiễn người thân đi đâu ạ?”
Trưởng làng ngẩng đầu, ánh mắt mờ đục ánh lên một tia chua xót, khoé miệng nhếch lên thành nụ cười khô khốc:
“Cậu đã từng nghe về Tống Thân Động chưa?”
Mộng Vân Thường
Câu nói khiến mọi người trên bàn ăn lập tức nín bặt, đồng loạt quay đầu nhìn ông. Chỉ có đạo diễn là vẫn thong thả rót thêm rượu, vẻ mặt ung dung như thể đã sớm biết chuyện này.
Giọng trưởng làng trầm trầm vang lên trong đêm:
“Tống Thân Động là cách gọi nghe cho êm tai, chứ thực chất… đó là mộ sống. Người sống bị đưa vào trong hang, mỗi ngày mang cơm vào một lần, rồi đặt một viên gạch ở cửa động. Đến khi nào gạch chất đầy, không còn khe hở… người bên trong coi như đã được chôn cất xong.”
Ninh Tuyết — người vừa mới đây còn chê bai đồ ăn — giờ đây mặt tái mét, hai tay run rẩy, lắp bắp nói:
“Vậy… chẳng phải là bị bỏ đói cho đến c.h.ế.t trong đó sao?!”
Lê Tri không nói gì, chỉ khẽ động khóe mắt, giọng thấp như tiếng gió thoảng:
“Mộ ấm sành.”
Trưởng làng quay sang nhìn cô, đôi mắt lộ ra tia kinh ngạc pha lẫn khâm phục:
“Cô bé biết nhiều thật. Đúng vậy, vì cửa động được xây theo hình ấm sành nên mới gọi là mộ ấm sành. Tên làng chúng tôi — Tống Thân — chính là vì tập tục tiễn thân nhân vào mộ sống mà đặt ra.”
Lời nói vừa dứt, một cơn gió lạnh buốt bất ngờ ùa qua, thổi rạp những ngọn đèn lồng treo lơ lửng. Ninh Tuyết rùng mình, ôm chặt lấy tay áo, răng va vào nhau lập cập:
“Vậy… người bị tiễn đi là…”
Câu hỏi treo lơ lửng trong không khí đặc quánh sự u ám. Mọi người đều nín thở chờ đợi.
Nhưng chưa đợi trưởng làng trả lời, đạo diễn đã nhẹ nhàng đặt chén rượu xuống bàn, giọng thản nhiên như đang bàn chuyện cơm nước thường ngày:
“Tất nhiên là cha mẹ rồi. Khi họ già yếu, mất sức lao động, không còn giá trị sử dụng, lại trở thành gánh nặng… thì chính con cái của họ sẽ đưa họ vào mộ ấm sành. Đến khi không nghe thấy tiếng gọi nữa… cũng là lúc họ được tiễn đi vĩnh viễn.”
