Vị quan họ Tề cân nhắc rồi nói: “Vài ngày trước, Thứ sử đại nhân có đề cập đến việc muốn xây thêm học quán bên ngoài phủ học…
Ý của Thứ sử đại nhân là bất kể nam hay nữ đều có thể nhập học!
Nếu đã như vậy, tại sao không xây thêm vài học quán nữa, để những phụ nữ trong độ tuổi thích hợp cũng có thể vào học quán học tập?”
Nghe vậy, thần sắc của các quan viên khác có phần khác nhau, Lạc Quan Lâm cũng lập tức cau mày, quay đầu nhìn phản ứng của Thường Tuế Ninh.
Thường Tuế Ninh khẽ mỉm cười.
Vị quan họ Tề cũng theo đó nở nụ cười: “Hạ quan có ý kiến thô thiển như vậy, không biết Thứ sử đại nhân thấy thế nào?”
“Ý kiến của ta à…” Nụ cười trên khuôn mặt Thường Tuế Ninh dần chuyển thành một nụ cười nửa miệng: “Ta cảm thấy Tề đại nhân rất giỏi làm trẻ con vui lòng.”
Quan viên họ Tề hơi khựng lại, nụ cười trên môi không biết nên thu lại hay tiếp tục giữ.
“Nếu ta chỉ mới ba hay năm tuổi, nghe thấy những lời này, chắc chắn sẽ vỗ tay tán thưởng và hân hoan đồng ý.”
Thường Tuế Ninh nói: “Nhưng ta đã không còn là một đứa trẻ nữa, nên hiểu rõ những lợi hại trong chuyện này.”
“Ta biết rằng Tề đại nhân nói vậy là có ý tốt, chẳng qua muốn thuận theo ý ta, làm ta vui lòng —”
Đôi mắt trong sáng của nàng nhìn về phía vị quan trẻ tuổi: “Nhưng nhìn vào tình hình Giang Đô hiện tại, ta không có đủ tài lực và vật lực để xây dựng học quán cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi phù hợp, và điều họ cần nhất bây giờ cũng không phải là học quán.”
“Đọc sách là chuyện tốt, là chuyện lợi ích lâu dài, nhưng nếu tất cả mọi người bỏ việc sinh kế để đi học, thì ai sẽ lo cho cuộc sống của họ?
Đọc sách rồi thì có tác dụng gì?”
Kiến thức văn chương luôn là điều đáng mơ ước, nhưng đối với những người không có cơm ăn, đưa cho họ một cuốn sách, bảo họ học từ đầu như trẻ nhỏ, đó chỉ là một sự ngây thơ hão huyền và đầy tai hại.
“Khi tầng lớp sĩ tộc vừa hình thành, họ cũng biết phải lo canh tác và nuôi sống gia tộc trước, rồi mới nghĩ đến việc học và tích lũy sách vở.”
Thường Tuế Ninh nói tiếp: “Sách có thể học, và có thể học từ từ, nhưng không thể bỏ bát cơm xuống mà học, nếu không sẽ trở thành hão huyền, xa rời thực tế.”
Quan viên họ Tề mặt trắng bệch, mồ hôi lạnh ướt đẫm lưng, đứng dậy cúi mình hành lễ: “Thứ sử đại nhân, hạ quan chỉ là nhất thời suy nghĩ chưa thấu đáo, hoàn toàn không có ý định lợi dụng hay lừa dối đại nhân…”
“Tề đại nhân không cần lo lắng, ta cũng chỉ nói chuyện dựa trên sự việc mà thôi.”
Thường Tuế Ninh cười đáp: “Vả lại, muốn làm ta vui cũng không phải là điều gì sai trái, chỉ cần các đề xuất của các vị có lợi thực sự cho Giang Đô, thì ta tự nhiên sẽ thấy vui.”
Nói rồi, nàng ra hiệu cho quan viên họ Tề ngồi xuống.
Các quan viên khác trong lòng đều đang tự suy tính.
Lạc Quan Lâm khẽ thở phào, dù những ngày qua nàng đã thể hiện tài năng vượt trội, nhưng trong số những quan viên này, vẫn có người muốn thử thách nàng, hoặc lợi dụng việc nàng là nữ để chiếm ưu thế, thậm chí có người còn muốn dẫn dụ nàng mắc sai lầm.
Nhưng may mắn là… nàng luôn tỉnh táo và nhạy bén, phân biệt được đâu là thực, đâu là hư.
Lạc Quan Lâm nhìn thiếu nữ trước mặt, tự nhiên và điềm tĩnh, trong lòng bỗng như được gột rửa khỏi những bụi bẩn vốn phủ trên tấm gương tâm trí.
Thường Tuế Ninh nhấp vài ngụm trà.
Khi bàn về “lợi ích cho phụ nữ,” nàng tự tin rằng rất khó để bất cứ ai có thể dẫn dắt mình đi sai hướng.
Bản thân nàng là phụ nữ, nàng hiểu rõ nhất điều gì là cần thiết cho phụ nữ hiện tại.
Các quan viên này, dù đang phụng sự nàng, nhưng căn bản vẫn là những người được hưởng lợi từ xã hội phụ quyền. Ở một góc độ nào đó, nàng và họ vẫn còn đối lập.
Liệu quan viên tên Tề Gia này nói vậy có thực sự như lời hắn, không có ý đồ nào khác chăng?
Việc xây dựng học quán khắp nơi, cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi thích hợp đi học, liệu có mang lại kết quả tích cực và hiệu quả thật sự không?
Họ thậm chí còn chưa thể đứng vững trên đôi chân của mình, mà đột nhiên được nâng lên cao hơn cả nam giới, tiêu tốn vô số tài nguyên chỉ để họ nhận được đãi ngộ tốt nhất… Điều đó không khác gì việc dâng họ lên để rồi phá hủy họ.
Sự ưu ái không có sức thuyết phục này sẽ chỉ khiến họ phải gánh chịu trách nhiệm lớn hơn và bị xét xử khắc nghiệt hơn.
Khi họ không thể thích ứng với sự thay đổi, khi họ rơi từ chiếc bục cao được dựng lên, đó sẽ là lúc trò hề sụp đổ, và những người đó sẽ có đủ lý do để đưa ra phán quyết: “Nhìn xem, phụ nữ vốn dĩ vô dụng, tốt nhất là về nhà sinh con.”
Cùng lúc đó, người đã trao cho họ đặc quyền ấy, như nàng, cũng sẽ bị nghi ngờ.
Một hành động thiếu cân nhắc sẽ chỉ càng củng cố định kiến, khiến mọi thứ đi thụt lùi thay vì tiến tới, và cái giá phải trả sẽ rất lớn.
Những hệ quả trên, Tề Gia có nghĩ đến không?
Thường Tuế Ninh không định điều tra sâu hơn.
“Ý đồ khác” của đối phương, nếu có, không quan trọng với nàng.
Nàng vẫn cần những người này để làm việc.
Tính khả thi của một đề xuất, nàng có thể tự đánh giá.
Nàng không thể ngăn chặn lòng tham và toan tính của con người, nhưng nàng chỉ cần giữ vững vị trí của mình, nắm chặt quyền quyết định.
Như vậy, mọi thứ sẽ nằm trong tầm kiểm soát.
“Thứ sử đại nhân nói rất đúng, mỗi người có khả năng riêng, không phải ai cũng phù hợp để học sách.”
Vương Trường sử nói đúng lúc: “Việc xây thêm học quán ngoài phủ học, đại nhân sẽ tự ban hành quy định tuyển sinh sau.
Người nhập học, bất kể nam nữ, ở các độ tuổi khác nhau đều phải qua các kỳ kiểm tra.
Tình hình hiện tại của Giang Đô rất khó khăn, nên mọi nguồn lực và nhân lực phải được phân bổ tối ưu mới là thượng sách.”
Thường Tuế Ninh gật đầu: “Đúng vậy, từ nay về sau, mọi chuyện đều phải tuân theo nguyên tắc phân bổ tối ưu.”
Nàng nói tiếp: “Vì thế, ta không thể mở đặc quyền cho nữ giới ở Giang Đô, để họ bỏ hết mọi việc, chạy đi học vẽ tranh đọc sách —”
Quan viên vừa đề xuất khuyến khích sinh con cảm thấy an tâm, cúi người cung kính: “Thứ sử đại nhân thật anh minh…”
Nhưng ngay sau đó, hắn lại nghe nàng tiếp lời: “Tuy nhiên, chuyện khuyến khích hôn nhân và sinh con, tạm thời ta cũng không định làm.”
Vị quan vừa cảm thấy yên tâm ấy bị nghẹn lời, hỏi: “Ý của đại nhân là…?”
Thường Tuế Ninh mỉm cười nhìn ông: “Chư vị đều là những người thông thạo sử sách, chắc hẳn phải biết rằng trong hàng ngàn năm lịch sử, khi nào thì dân số tăng mạnh nhất?”
Khi các quan viên còn đang suy nghĩ, Thường Tuế Ninh đã nói: “Dĩ nhiên có những biện pháp khuyến khích hôn nhân của triều đình và quan phủ, nhưng sự gia tăng dân số lớn và bền vững chủ yếu xảy ra trong hai tình huống: Thứ nhất là khi có một môi trường ổn định, ít chiến tranh; thứ hai là khi sản lượng lương thực và các ngành nghề khác được tăng cường đáng kể.”
Thường Tuế Ninh tiếp tục nói: “Vì vậy, thay vì áp dụng biện pháp ép buộc mềm cứng để thúc đẩy phụ nữ sinh con, ta nghĩ nên dành nhiều tâm sức hơn vào việc ổn định hai yếu tố này.”
“Chỉ khi lương thực dồi dào và cuộc sống đủ ổn định, dân số mới tự nhiên phát triển.”
“Nếu trong tình hình hiện tại, cứ một mực thúc ép phụ nữ sinh con, chưa kể đến số lượng lớn phụ nữ chết khi sinh do điều kiện không đảm bảo, cũng như trẻ sơ sinh tử vong…
Chỉ đơn thuần để những phụ nữ đang ở độ tuổi tốt nhất dành thời gian và sức lực cho việc sinh sản và nuôi con, thì chẳng khác nào trói buộc những người vốn có thể lao động, trong khi lại thêm miệng ăn cần phải nuôi.”
“Khuyến khích sinh sản vốn dĩ là để tăng dân số nhằm thúc đẩy lao động sản xuất.
Nhưng thay vì đợi một năm mới có trẻ sơ sinh, những phụ nữ này đã sẵn sàng là nguồn lao động hiện tại, tại sao phải đi đường vòng, đảo lộn nguyên tắc?”
Sau khi Thường Tuế Ninh nói xong, nàng nhìn xuống các quan viên.
Có người trao đổi ánh mắt với nhau, cũng có quan viên cẩn trọng nhắc nhở bằng giọng điệu ôn hòa: “Đại nhân có lẽ chưa biết, từ trước đến nay, việc tăng số hộ gia đình luôn là tiêu chí quan trọng trong quá trình đánh giá thành tích của các quan chức địa phương…”
Thiếu nữ trên cao không hề lay chuyển: “Ta không cần thành tích chỉ để trưng bày, ta cần lực lượng lao động có thể thực sự làm việc và sản xuất.”
Một đám trẻ đói và một dàn phụ nữ nằm trên giường sinh nở, ngoài việc làm đẹp sổ sách, thì còn có ích gì?
Hơn nữa, tại sao thành tích của các quan địa phương lại phải xây dựng trên sự đánh đổi tính mạng và sức khỏe của những phụ nữ này?
Hiện nay, nhiều người còn chưa đủ ăn, thuốc men cũng thiếu thốn, việc liên tiếp sinh con trong điều kiện như vậy sẽ chỉ làm tăng nguy cơ tử vong cho cả mẹ và con.
Giang Đô hiện tại là lãnh địa của nàng, và nàng không cần những thành tích hão huyền như vậy.
Lại có quan viên do dự nói: “Nhưng dù không kết hôn và sinh con, công việc mà phụ nữ có thể làm cũng rất hạn chế, chẳng qua chỉ là việc đồng áng và gia sự…”
Nói cách khác, việc sinh sản vẫn là giá trị lớn nhất mà đa phần phụ nữ có thể mang lại.
Điều này chẳng phải phù hợp với nguyên tắc “phân bổ tối ưu” mà Thứ sử đại nhân vừa đề cập hay sao?
Thường Tuế Ninh: “Vậy hãy để họ bước ra khỏi nhà.”
Vị quan viên kia sững sờ.
Thường Tuế Ninh mỉm cười nhìn Tề Gia: “Phụ nữ có thể ra ngoài học, thì tất nhiên cũng có thể ra ngoài làm việc.
Đúng, thể lực của đa phần phụ nữ không bằng nam giới, nhưng nếu họ đủ khỏe mạnh, họ vẫn có thể đảm nhận những công việc tay chân.
Chẳng hạn như trong các xưởng dệt may, chế biến trà, điêu khắc, buôn bán… các công việc này, dù nặng nhọc hay tỉ mỉ, vốn dĩ đều không phân biệt nam hay nữ.”
Tề Gia, người bị Thường Tuế Ninh liếc nhìn, cố gắng nặn ra một nụ cười, nhưng mồ hôi trên lưng càng chảy ra nhiều hơn.
Nhiều quan viên khác cũng đang suy nghĩ kỹ lưỡng, bởi những biện pháp này có tác động lớn hơn nhiều so với việc cho phụ nữ đi học.
Một quan viên nói: “Theo như hạ quan được biết, nhiều ngành nghề có những quy tắc nghiêm ngặt, từ trước đến nay không có phụ nữ tham gia, các xưởng và cửa hàng có thể không muốn nhận họ…”
“Chúng ta có thể miễn giảm thuế cho các xưởng thu nhận đủ tỷ lệ nữ công nhân.”
Thường Tuế Ninh đáp: “Dĩ nhiên, mức giảm thuế sẽ không quá lớn và sẽ có giới hạn, để các chủ xưởng không vì giảm thuế mà chỉ nhận nữ công nhân.
Thương nhân vốn giỏi tính toán, họ tự biết cách cân bằng giữa lợi nhuận và quy tắc.”
Nhìn về phía những quan viên vẫn còn đang ngập ngừng, nàng nói tiếp: “Các vị cần nhớ rằng, phụ nữ không phải đang tranh giành việc làm với nam giới.
Hãy nhớ rằng, điều Giang Đô hiện tại thiếu nhất chính là nguồn nhân lực, không ai sẽ phải lo không tìm được việc.”
“Vậy nên, làm sao để người người được tận dụng tốt nhất, đó mới là phương pháp phân bổ tối ưu.”
Một số quan viên muốn phản đối, nhưng lại không biết dùng lý do gì để phản bác.
Thiếu nữ trên cao tiếp tục: “Các vị ngồi đây hôm nay, đều là những người mà ta thực sự tin tưởng, cũng là những người có tài năng và đầu óc — nên các vị hẳn hiểu rõ rằng, lúc này, lợi ích của Giang Đô phải được đặt lên hàng đầu.
Lợi ích của Giang Đô chính là lợi ích của muôn dân Giang Đô, và cũng là lợi ích của tất cả các vị.”
Ý nàng rất rõ ràng: Những tranh cãi nhỏ về giới tính không nên cản trở đại cục.
Những người đang ngồi đây, tuy nhìn bề ngoài có vẻ như chỉ là một cá nhân, nhưng thực ra họ đại diện cho nhiều người hơn thế.
Trước đây, dưới sự khuyến khích của Thường Tuế Ninh, họ đã đề cử người thân hoặc tín cẩn của mình: có kẻ đưa em vợ vào làm ở những vị trí nhiều bổng lộc tại phòng hộ tịch, người thì cho cháu trai một chân lính canh cổng thành, thậm chí có người kéo con chó dũng mãnh ở quê vào làm chó canh cổng nha môn…
Tóm lại, bất cứ ai có năng lực đều được Thường Tuế Ninh phê chuẩn bổ nhiệm.
Vì vậy, khi nàng nói “lợi ích của các vị” thì lời nói đó rất có sức nặng.
Ngay lập tức, một số quan viên đã gật đầu đồng ý với đề xuất của Thường Tuế Ninh.
Cái gọi là tranh cãi về giới tính, đối với họ, tác động trước mắt quá mơ hồ, so với những lợi ích thực sự trước mắt, việc cảm thấy hơi không thoải mái trong lòng chẳng đáng là gì.
Hơn nữa, vị Thứ sử này có vẻ đã có kế hoạch từ trước, họ còn lý do gì để đối đầu với nàng về chuyện nhỏ nhặt này… không, nói đúng hơn là, họ không nên lấy trứng chọi đá.
Đừng nhìn vẻ ngoài điềm đạm khi nàng ngồi uống trà, tưởng rằng dễ nói chuyện.
Những ngày qua, nàng đã xử lý vài vụ án trộm cắp và c**ng b*c mới xảy ra với những hình phạt vô cùng nghiêm khắc, chứng tỏ rằng nàng là người tin tưởng vào việc dùng pháp luật nghiêm khắc để trấn áp hỗn loạn.
Sau khi vài người gật đầu, Thường Tuế Ninh liền nhìn về phía những người còn lại với ánh mắt mong chờ.
Bị áp lực từ ánh mắt đầy sát khí ngụy trang thành sự chờ đợi ấy, các quan viên không còn cách nào khác, đành lần lượt gật đầu đồng ý.
Thường Tuế Ninh tỏ ra hài lòng, nở một nụ cười vừa thỏa mãn vừa hiền từ: “Ta biết các vị là những người thấu hiểu lẽ phải và lợi ích lớn nhỏ.”
Nàng nói tiếp: “Việc này ta vẫn chưa có quy định chi tiết.
Những gì ta vừa đề cập về việc giảm thuế cho các thương gia chỉ là một ý tưởng sơ bộ, chưa kịp suy xét thấu đáo lợi hại…”
Các quan viên kìm nén những cảm xúc phức tạp, buộc phải cùng nhau bàn bạc các biện pháp để khuyến khích phụ nữ tham gia lao động.
Thường Tuế Ninh cẩn thận xem xét, trong lòng cảm thấy yên ổn.
So với việc để phụ nữ bỏ công việc mưu sinh để đọc sách, nàng muốn họ tận dụng cơ hội này để bước vào các ngành nghề, tự mình tạo ra lợi ích thực tế và được công nhận giá trị của mình trong xã hội.
Nàng muốn họ dần chứng minh bản thân, từ đó có thể có chỗ đứng vững chắc trong các lĩnh vực.
Con người muốn đi đường dài, không thể chỉ dựa vào người khác nâng đỡ mà phải tự mình đứng lên.
Và việc có một kỹ năng là nền tảng để con người tồn tại trong cuộc sống.
Nàng muốn cho phụ nữ cơ hội sở hữu kỹ năng và môi trường để thể hiện những kỹ năng đó.
Nàng sẽ cố gắng bảo vệ môi trường ấy, giúp họ tránh khỏi trở ngại và có thời gian để trưởng thành mạnh mẽ.
Đây không phải là chuyện dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh của những phong tục cổ hủ.
Nhưng giờ đây, khi nắm trong tay quyền lực ở Giang Đô, Thường Tuế Ninh quyết định thử nghiệm tại đây trước, để Giang Đô trở thành nơi bắt đầu cho sự thay đổi.
Việc học hay làm nữ quan… đều là những điều quá xa vời, chỉ một số ít có thể với tới.
Phần lớn phụ nữ sẽ sống cuộc đời bình dị.
Nàng luôn tin rằng một xã hội thịnh vượng phải được xây dựng từ những tầng lớp thấp nhất, nên việc thay đổi cũng phải bắt đầu từ đó, để sự thay đổi có thể bám rễ sâu.
Lạc Quan Lâm ngồi bên cạnh lắng nghe tất cả những điều này, không nói lời nào, nhưng sắc mặt đằng sau chiếc mặt nạ vẫn có chút u sầu.
Vì Diêu Nhiễm vẫn đang bận rộn với việc sao chép sách, chỉ có Lạc Quan Lâm dự thính và viết nháp những chương trình cải cách này.
Bút của Lạc Quan Lâm không ngừng nghỉ, và là một người luôn trung thành với chế độ phụ quyền, ông chưa từng nghĩ rằng có ngày mình sẽ trở thành người đầu tiên viết ra các chương trình có khả năng nâng cao địa vị phụ nữ.
Đúng là số phận trêu ngươi không ai tránh khỏi…
Hơn nữa, họ vừa nói quá nhanh, vừa thiếu tổ chức, khiến tay ông viết đến mỏi nhừ!
